In het onderwijs is brood bakken soms beter dan multimediakunst
Deze week heb ik een grote opdracht van 65 workshops in het basisonderwijs geweigerd om inhoudelijke redenen. En ik heb getwijfeld of ik er iets over zou schrijven. Zoals je ziet heb ik het toch gedaan.
De twijfel om hier over te schrijven is dat ik mezelf niet op de borst wil kloppen. Ik zit hier namelijk nobel en idealistisch te wezen met een misgelopen opdracht, misgelopen inkomsten en een teleurgestelde klant. En ook met een knagend gevoel over sommige keuzes die in het onderwijs worden gemaakt.
Mij werd gevraagd een workshop met greenscreen te geven aan ongeveer 65 kleuterklassen. Die heb ik dus geweigerd om de reden dat ik vind dat deze activiteit niet geschikt is voor kinderen in deze leeftijdscategorie. Ik kan veel leukere en betekenisvollere workshops verzinnen.
Kinderen tot een jaar of 7 kunnen zich de techniek en de mogelijkheden van greenscreen namelijk nog niet goed voorstellen. Ze vinden het leuk om een tekening te maken en gaan dan braaf op het groene doek staan omdat ik het ze vriendelijk vraag en grapjes maak. En ook al zien ze zichzelf op een beeldschermpje in hun eigen tekening rondwandelen, de connectie tussen de tekening en het moment dat ze op het groene doek staan kunnen ze nog niet leggen. Dat is helemaal niet erg, het past bij de gezonde ontwikkeling van het kind. Maar dat zou betekenen dat alle moeite en geld die er in deze activiteit gestoken wordt niet optimaal ingezet wordt. En dat vind ik niet oké!
Wat ik hier wel graag wil delen is de bredere trend die ik in het onderwijs bespeur. Ik was laatst in een kleuterklas om met de kinderen een liedje over een bakkertje te zingen. Geen enkel kind in die klas wist mij te vertellen dat een bakker brood bakt!
Het ongemak zit hem in het feit dat aan de ene kant technieken in de school wordt gebracht omdat het kan maar waar de kinderen niet veel aan beleven en aan de andere kant er blijkbaar weinig aandacht is voor de basale zaken van het leven. In mijn ogen ontstaat er dan een gat in het weten van het kind en leer je het niet dat de wereld een natuurlijke ordening heeft waar we het mee moeten en kunnen doen.
Leer het jonge kind eerst waar het voedsel vandaan komt door te bakken en te tuinieren, leer ze waar hun kleding vandaan komt door te haken en te weven, leer ze hoe hun huizen worden gebouwd door klei te bakken en te stapelen, leer ze waar licht en de warmte uit hun kachel vandaan komt door een vuur te stoken. Kortom leer ze over de oorsprong van de dingen die zo vanzelfsprekend lijken.
Uiteraard zijn veel van deze processen tegenwoordig heel anders (lees: machinaal en geautomatiseerd). Het gaat hier om de pedagogische werking van deze activiteiten. Het gaat om de basale ontsluiering van de geheimen van deze wereld waar de kinderen in terecht zijn gekomen. Als kinderen begrijpen waar de voorzieningen van hun basale levensbehoefte vandaan komen ontwikkelen ze vertrouwen in de wereld en dankbaarheid voor de mensen die dat allemaal mogelijk maken.
Gedurende hun verdere schooltijd leidt je ze in in de moderne gang van zaken. En dan komt techniek vanzelf voorbij op een moment dat de kinderen er ten diepste iets aan beleven en een beter begrip hebben van waar het vandaan komt.
In mijn workshops en lessen maak ik graag gebruik van moderne middelen maar dan alleen als het van toegevoegde waarde is en past in mijn pedagogische visie. Daarvoor probeer ik mij zoveel mogelijk te verdiepen in de kennis die beschikbaar is in de literatuur, de ervaringen met kinderen, de observaties van leerkrachten en mijn eigen gevoel en gezonde verstand.
Voor de aanvraag van de 65 kleuterklassen heb ik een alternatieve workshop met schimmenspel voorgesteld met als doel om samen met de kinderen de oorsprong van het beeldscherm te onderzoeken. Helaas, de scholen hadden besloten dat het greenscreen moest worden en ze gaan op zoek naar een andere cultuuraanbieder.
11 april 2019, Michiel Bos
