Multimedia past beter bij de vrijeschool dan ICT
KANSEN VOOR EEN INHAALSLAG!
Onlangs kreeg ik een brochure uit 2000 onder ogen. De titel: “ICT in de vrije school”. De prijs: 4 gulden. Al lezend verbaasde ik me over de actuele waarde van de inzichten die de onderzoekers van de Hogeschool Helicon in het boekje delen. De ICT was in die tijd nog pril en ingewikkeld en de verslavende smartphone bestond nog niet. Ze spraken over drie mogelijke functies van de computer in het vrijeschoolonderwijs: als gereedschap (software), communicatiemiddel en toegang tot informatie. Tegenwoordig is er veel meer mogelijk, maar de conclusies over de spirituele uitdagingen en pedagogische handreikingen staan nog steeds als een huis!
Tot mijn verbazing hoor ik dezelfde vragen waar de onderzoekers toen antwoord op probeerden te krijgen nog steeds op vrijescholen en fora rondzingen. Na 18 jaar is er nog geen eenduidige visie, zijn er geen digitale leermiddelen ontwikkeld voor vrijescholen en is er op de meeste scholen geen geïntegreerde en doorlopende leerlijn ICT die past in de vrijeschool van de 21ste eeuw.
Er zijn dappere eenlingen die vanuit eigen enthousiasme iets in zijn of haar school proberen te bewerkstelligen. Vaak met veel weerstand en weinig geld waardoor de kwaliteit en borging mager zijn. Niet in de laatste plaats omdat de inzet van ICT wordt beperkt tot automatiseren, pestprogramma’s, kennisvergaring en instrumentele vaardigheden van bijvoorbeeld Word en Powerpoint. Maar informatietechnologie is inmiddels multimedia geworden. Er zitten camera’s en microfoons op de meeste apparaten. En daarmee is er zoveel meer mogelijk dat beter aansluit bij het vrijeschoolonderwijs! Er zijn kansen voor een inhaalslag.
Sinds 2000 zijn het gebruiksgemak en de beschikbaarheid van multimedia geëxplodeerd en dat gaat nog wel even door. Ik zou alle (vrije)scholen bij deze willen oproepen het appèl dat deze ontwikkelingen op het kind doet serieus te beantwoorden met goede en doordachte leerlijnen.
Een device als een tablet is een samenklontering van grote materialistische (arimanische) krachten. De idealen en geweldige ideeën die er aan ten grondslag liggen zijn ver weg in Silicon Valley of zijn ten prooi gevallen aan die andere arimanische manifestatie: geld.
Het is voor ons als mens een grote uitdaging om in balans met multimedia te blijven. We kunnen dat doen door die alom vertegenwoordigde multimediadevices in te zetten voor onze eigen ideeënwereld en daarmee de balans te herstellen met luciferische krachten.
Voor de pedagogische omgeving van een school kun je kunst, creativiteit en sociale interactie inzetten om weerstand te (leren) bieden en met de kinderen op zoek te gaan naar het goede, schone en ware samengaan van materie en ideeën.
Multimedia kan worden ingezet vanaf klas 4/5 en wel hierom: kinderen zitten dan midden in de fase waarin de wereld vanuit het schone wordt aangeboden. Anders dan de ICT in 2000 kan multimedia heel goed gebruikt worden om de wereld in al haar schoonheid te onderzoeken en te verwerken.
Een paar voorbeelden: tablets kunnen gebruikt worden om digitale periodeschriften te maken met tekeningen, voorgedragen gedichten en zelfgemaakte animaties. Maar ook kunstzinnige instructie- en informatiefilmpjes, videoverslagen van een museumbezoek, reclamefilmpjes voor zelfbedachte producten die goed zijn voor het milieu, de sfeer in de klas of die je helpen om je schoolwerk beter te doen. Fotografie kan ingezet worden om de waarneming te verscherpen en muziekprogramma’s kunnen gebruikt worden om muziek te maken waarop gezongen, gerapt en gedanst kan worden. Het vertellen van verhalen met behulp van film en animatie kan een mooie aanvulling zijn op toneelstukken en presentaties.
Met de duizenden Do It Yourself en How To filmpjes op Youtube is het gebruik van de apps geen probleem meer. De uitdaging voor de leerkracht is om betekenisvolle opdrachten te ontwerpen die bijdragen aan de ontwikkeling van het kind in het denken, voelen en willen. Als je met multimedia kunstzinnig werkt en combinaties gebruikt van analoog en digitaal kom je al een heel eind.
Daarnaast zal multimedia op de basisschool ook een plaats moeten krijgen in de leerlijnen taal (communicatie), geschiedenis, ambachten en aardrijkskunde. Dat is misschien eerder dan we vanuit het vrijeschoolideaal zouden willen maar de leefwereld van de kinderen dwingen ons om betekenis te geven aan de verschijnselen in hun dagelijks leven.
De pedagogische opdracht waar we voor staan met betrekking tot multimedia is om kinderen op een gezonde en constructieve manier te leren omgaan met de mogelijkheden van deze apparaten zodat zij in staat zullen zijn om hun eigen ideeën vorm te geven en daarmee een positieve bijdrage aan de wereld kunnen leveren.
Waar ICT met name over informatie ging biedt multimedia veel meer toepassingen voor het vrijeschoolonderwijs. Het is en blijft een middel en geen doel. De mens moet sterk staan in een wereld vol woekerend materialisme en dolend gedachtegoed. Wegkijken voor de gevaren en de fantastische mogelijkheden kan niet meer. Vat deze koe bij de horens!
Michiel Bos
Specialist vernieuwend kunstonderwijs
Voorbeelden van het gebruik van multimedia op de vrijeschool:
